" ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆ ಹೂವು "

                 ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆಯು ನರ್ತಿಸುವ ಗೊಂಬೆಯಂತೆ ಕಾಣುವ ವಿಭಿನ್ನ ಆಕಾರದ ಪುಷ್ಪ.ಐದು ಎಸಳಿನ ಈ ಹೂವಿಗೆ ಹೃದಯಾಕಾರದ ಬಟ್ಟಲಿನಂತಹ ರಚನೆಯಿರುವ ಕಾರಣ, ಬಟ್ಟಲು ತುಂಬೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀಲಿ,ನೇರಳೆ,ಬಿಳಿ,ಗುಲಾಬಿ,ನೀಲಿ ಹಾಗೂ ಬಿಳಿ ಮಿಶ್ರ ಬಣ್ಣ ಹೀಗೆ ಬಗೆ ಬಗೆಯ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆ ಹೂವು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ.
               ಸ್ಕ್ರೋಫುಲ್ಯಾರಿಯಸಿ (Scrophulariaceae) ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಇದರ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹೆಸರು ಆಂಜಲೋನಿಯಾ ಆಂಗಸ್ಟಿಫೋಲಿಯಾ (Angelonia Angustifolia). ಇದಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಲ್ಲೋಲೀಫ್ ಆಂಜಲೋನಿಯಾ(Willowleaf Angelonia), ನ್ಯಾರೋಲೀಫ್ ಆಂಜಲೋನಿಯಾ (Narrowleaf Angelonia),  ಆಂಜಲ್ ಪ್ಲವರ್ (Angel flower), ಪರ್ಪಲ್ ಫ್ಯಾಷನ್(Purple Pasion) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಹೂದೋಟಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮವೆನಿಸಿದ ಈ ಪುಷ್ಪದ ತವರೂರು ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್. ಉಷ್ಣವಲಯ ಹಾಗೂ ತಂಪಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ಸೊಂಪಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಸಸ್ಯ ಪ್ರಭೇದವಿದು.
               ಸುಟಿಯಾದ ಹಾಗೂ ನೇರವಾದ ಮೃದು ಕಾಂಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ  ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆಯು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಪೊದೆ ಸಸ್ಯ. ಇದರ ಹೂವು ಪಾತರಗಿತ್ತಿಗಳು, ಜೇನುನೊಣಗಳು ಹಾಗೂ ಹಮ್ಮಿಂಗ್ ಬರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಪುಷ್ಪವು ಮಂದ ಸುವಾಸನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ, ಇದರ ಎಲೆ ಹಾಗೂ ಕಾಂಡವು ಅಂಟಿನಂತೆ ಜಿಗಟುತನದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಸೇಬುವಿನ ಸುಗಂಧವನ್ನು ಸೂಸುತ್ತದೆ.
              ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆಯ ಮೊಗ್ಗು ತಿಳಿ ಹಸಿರು ಹಾಗೂ ನಸು ಕಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಹೂವು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಅರಳಲು ಆರರಿಂದ ಎಂಟು ದಿನಗಳು ಬೇಕು. ಕಾಂಡದ ಪ್ರತಿ ಎಲೆಯ ಬುಡದಲ್ಲಿ ಬಿಡಿ ಹಾಗೂ ಜೋಡಿ ಹೂಗಳು ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಅರಳಿ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಹೂಬಿಡುವ ಕಾಂಡವು ಒಂದೂವರೆ ಅಡಿಯಷ್ಟು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹೂವು ಹಾಗೂ ಮೊಗ್ಗಿನಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಕಾಂಡವು ಕದಿರು ಅಥವಾ ಕಸ್ತ್ರ ದಂತೆ ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ತಂಪಾದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆಯ ಆಯಸ್ಸು ಒಂಭತ್ತರಿಂದ ಹತ್ತು ದಿನಗಳು.ಕಾಂಡಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ಬಾರಿಗೆ ಮೊಗ್ಗು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ.ಕಾಂಡದ ತುದಿ ಚಿಗುರಿದಂತೆ ಮೊಗ್ಗು ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.
             ಮೂರು ಇಂಚುಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲ ಇದರ ಎಲೆಗಳು ಮೊನಚಾಗಿದ್ದು,ಎಲೆಯ ಅಂಚು ಮುಳ್ಳಿನಂತಹ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಆದರೆ ಇದು ಚುಚ್ಚುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲೆ ಹಾಗೂ ಕಾಂಡಗಳಿಗೆ ನಾಜೂಕಾದ ರೋಮ ರಚನೆಯಿದೆ. ಸಸ್ಯವು ನಾಲ್ಕು ಅಡಿಯವರೆಗೂ ಬೆಳೆದು ಗಿಡದ ತುಂಬಾ ಹೂಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹೂವಿನ ಆಡಿಭಾಗ ಕಡಲಾಮೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ.
            ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಬಣ್ಣದ ಹೂವಿಗಿಂತ, ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ಹೂ ಬಿಡುವ ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆ ತುಸು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದದ್ದು. ಪೊದೆಯು ಪ್ರತಿ ಕಾಂಡಕ್ಕೆ ಬಹು ಟಿಸಿಲೊಡೆದು,ಬಹು ಪೊದೆಯಾಗಿ ನೆಲಕ್ಕೆ ಹರಡಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.ಇದರ ಎಲೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕಾಂಡಗಳು ಅಂಟಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.ಪರಿಮಳವನ್ನೂ ಸೂಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಎಲೆಯ ಬುಡಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಡಿ ಹೂಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಎಲೆಯು ಎರಡು ಇಂಚಿನಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಉದ್ದವಿರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು , ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಹೂಬಿಡುವ ತೊಟ್ಟಿಲು ತುಂಬೆಯ ಬೇರು ಮನೆಮದ್ದಿನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
           ತಂಪಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲಕ್ಕೂರಿದ ಈ ಸಸ್ಯವು ಬೇರು ಬಿಟ್ಟು ಚಿಗುರಿ ಪೊದೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.ಹಾಗೂ ಟಿಸಿಲುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ನೆಟ್ಟೂ ಸಹ ಸಸ್ಯಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ. ತನ್ನ ಹೂವಿನ  ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಕೃತಿ ,ಬಣ್ಣ, ಮತ್ತು ಎಲೆ,ಕಾಂಡದ ಪರಿಮಳದಿಂದಲೇ ಈ ಸಸ್ಯವು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯ.
..............................................................
ಬರಹ -- ಭವ್ಯಾ ನೇರಲಜಡ್ಡಿ.
ಚಿತ್ರಗಳು-- ವ್ಹಿ. ಎಸ್. ಹೆಗಡೆ.